Tom 9 zawiera szczegółowe omówienie przepisów prawa procesowego administracyjnego. Autorzy, rozpoczynając od zagadnień ogólnych związanych z prawem procesowym administracyjnym, poprzez kwestie doktrynalne, przechodzą do omówienia szczególnie istotnej, z praktycznego punktu widzenia, problematyki. Omówione kwestie dotyczą m.in.:

• zagadnień ogólnych służących przede wszystkim ochronie praw jednostki oraz ochronie praworządności, takich jak: prawo jednostki do bezstronnego rozpoznania i rozstrzygnięcia sprawy, instytucja obiektywnego rozpoznania sprawy, związana z systemem dowodów, zasad ich przeprowadzania, zasad swobodnej oceny dowodów;
• systemu i standardów współczesnej regulacji prawa procesowego administracyjnego, takich jak m.in.: prawo do dobrej administracji, sprawiedliwości proceduralnej, prawa do sądu, prawa do rozpatrzenia sprawy w rozsądnym terminie;
• prawa do procesu w nawiązaniu do Europejskiej Konwencji o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolności, Międzynarodowego Paktu Praw Obywatelskich i Politycznych oraz Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej;
• aspektów podmiotowych prawa procesowego (dotyczy m.in. zagadnień takich jak: organy prowadzące postępowanie administracyjne, właściwości organów administracji publicznej, sporów kompetencyjnych o właściwość, współdziałania i współkompetencji organów oraz instytucji wyłączenia, a także kwestii związanych z koncepcją strony postępowania administracyjnego, zdolności do czynności prawnej, pozycji strony w postępowaniu);
• aspektów przedmiotowych regulacji prawa procesowego administracyjnego (rodzaje spraw administracyjnych i ich charakter prawny, granice rozporządzalności sprawą administracyjną przez organ administracji publicznej i przez stronę);
• postępowania zwykłego (szczegółowe omówienie dotyczy przedmiotu postępowania zwykłego, reguł wszczęcia postępowania, zasad: oficjalności, skargowości, rozstrzygnięcia w postępowaniu zwykłym, decyzji, jej rodzajów, ugody, postanowienia, wykonywania rozstrzygnięć i granic ochrony praw nabytych na ich podstawie, rektyfikacji rozstrzygnięć);
• weryfikacji decyzji i postanowień w postępowaniu administracyjnym (tu omówione zostały m.in.: rodzaje sankcji stosowanych wobec wadliwej decyzji administracyjnej, zakres przedmiotowy stosowanych sankcji, zagadnienie decyzji nieistniejących, granice nadzoru i granice odwołalności, zaskarżalność, nadzór, odwołalność);
• weryfikacja rozstrzygnięć w toku instancji (prawo zaskarżalności w toku instancji, prawo odwołania, prawo zażalenia, moc prawa zaskarżalności w toku instancji, aspekty podmiotowe i przedmiotowe prawa zaskarżalności, wymagania formalne zaskarżalności w toku instancji, stadia postępowania odwoławczego, zasady rządzące postępowaniem rozpoznawczym, zasady, zakres i rodzaje rozstrzygnięć sprawy w postępowaniu odwoławczym, decyzja kasacyjna typowa, ponowne rozpatrzenie sprawy w zaskarżalności w toku instancji, odwołanie, postępowanie zażaleniowe);
• nadzwyczajne tryby postępowania administracyjnego (m.in. weryfikacja decyzji administracyjnej i postanowienia na drodze postępowania sądowoadministracyjnego, nadzwyczajne tryby postępowania administracyjnego a przeniesienie sprawy na drogę postępowania przed sądami powszechnymi, postępowanie w sprawie wznowienia postępowania administracyjnego, postępowanie w sprawie stwierdzenia nieważności decyzji administracyjnej, w sprawie uchylenia, zmiany decyzji prawidłowej lub dotkniętej wadą niekwalifikowaną);
• granic ochrony praw nabytych w prawie procesowym administracyjnym w kontekście kontroli decyzji administracyjnych (kontrola wykonania decyzji a weryfikacja decyzji w trybach nadzwyczajnych, wygaśnięcie mocy prawnej decyzji, uchylenie decyzji);
• kwestii prawomocności decyzji administracyjnej (prawomocność decyzji, moc wiążąca decyzji administracyjnych ostatecznych i prawomocnych).

Najobszerniejszy rozdział publikacji porusza kwestię postępowania egzekucyjnego w administracji. Autorzy szczegółowo opisali w nim:

• zagadnienie administracyjnoprawnych metod zapewnienia wykonania obowiązków, w tym pojęcie przymusu administracyjnego;
• zakres odpowiedniego zastosowania przepisów KPA w postępowaniu egzekucyjnym;
• wszczęcie, tok oraz koszty postępowania egzekucyjnego;
• podmioty i uczestników postępowania egzekucyjnego;
• środki egzekucji administracyjnej;
• system środków prawnych w postępowaniu egzekucyjnym i zabezpieczającym, w tym: zażalenie, wniosek o wyłączenie spod egzekucji prawa do rzeczy lub innego prawa majątkowego, a także skarga na czynności egzekucyjne, na przewlekłość postępowania, oraz na bezczynność wierzyciela.

Trzecie wydanie Tomu 9. uwzględnia wszystkie zmiany w stanie prawnym, które ukazały się od poprzedniego wydania książki, m.in. wynikające z:

• ustawy o zmianie ustawy – Kodeks postępowania administracyjnego oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2017 r. poz. 935) dotyczące m.in. wprowadzenia instytucji mediacji do postępowania administracyjnego, wprowadzenia instytucji tzw. milczącego załatwienie sprawy, wprowadzenia zasady „przyjaznej interpretacji prawa”, usprawnienia współdziałania organów m.in. poprzez wprowadzenie nowej instytucji – posiedzenie w trybie współdziałania, wprowadzenia szczególnego trybu postępowania administracyjnego o charakterze uproszczonym, kar administracyjnych, wprowadzenie przepisów regulujących europejską współpracę administracyjną;
• ustawy z 5.9.2016 r. o usługach zaufania oraz identyfikacji elektronicznej (Dz.U. z 2016 r. poz. 1579), które m.in. wyeliminowały pojęcia i instytucje nieznane w rozporządzeniu eIDAS i dostosowały terminologię krajowych aktów prawnych do terminów występujących w tym rozporządzeniu oraz uregulowały te obszary, które niezbędne są do umożliwienia stosowania rozporządzenia eIDAS na gruncie prawa polskiego, tj. m.in. wyznaczono organ nadzoru;
• ustawy z 10.6.2016 r. o Bankowym Funduszu Gwarancyjnym, systemie gwarantowania depozytów oraz przymusowej restrukturyzacji (Dz.U. z 2016 r. poz. 996 ze zm.), które przewidują obligatoryjne (na wniosek Bankowego Funduszu Gwarancyjnego) zawieszenie postępowania, którego stroną jest podmiot w restrukturyzacji.

Publikacja została także wzbogacona o nowe rozdziały dotyczące:

• instytucji milczącego załatwienia sprawy, która ma na celu przyspieszenie i uproszczenie postępowania administracyjnego, jak również usprawnienie i zmniejszenie kosztów funkcjonowania administracji. Stanowi ona alternatywę dla klasycznego modelu zakończenia postępowania administracyjnego decyzją;
• trybu postępowania administracyjnego o charakterze uproszczonym, który pozwala na poprawienie sprawności i szybkości działania organów administracji publicznej w określonych kategoriach spraw;
• mediacji w postępowaniu administracyjnym.Dotychczas postępowanie mediacyjne mogło być przeprowadzone przed sądami administracyjnymi. Dodane przepisy stworzyły możliwość i prawną podstawę skorzystania z tej instytucji wcześniej, na etapie postępowania administracyjnego, m.in. właśnie po to, aby różnicę zapatrywań na sposób rozstrzygnięcia sprawy między stroną postępowania oraz organem administracji wyjaśnić w sposób polubowny już na etapie postępowania administracyjnego, a w konsekwencji zapobiec wszczynaniu postępowań sądowoadministracyjnych.W rozdziale szczegółowo zostało omówione w nim zagadnienia takie jak: dobrowolność mediacji, prowadzenie mediacji przez bezstronną osobę trzecią, czas trwania mediacji, sposób zakończenia mediacji, koszty mediacji;
• administracyjnych kar pieniężnych. Autor szczegółowo omawia takie zagadnienia jak: definicja administracyjnej kary pieniężnej, dyrektywy wymiaru administracyjnej kary pieniężnej, warunki odstąpienia od nałożenia kary, terminy przedawnienia nałożenia kary i jej ściągalności, odsetki, udzielanie ulg w wykonaniu kary;
• Europejskiej Współpracy Administracyjnej. Przepisy Kodeksu postępowania administracyjnego dotychczas nie przewidywały mechanizmów współpracy transgranicznej. Dodane przepisy ustanawiają zespół norm zbliżonych do przepisów o międzynarodowej pomocy prawnej w sądowej procedurze cywilnej czy karnej. Współpraca nie będzie zatem dotyczyła wszelkich działań organów administracji, ale tylko czynności prowadzonych w konkretnym postępowaniu. W szczególności przepisy w tym zakresie nie będą obejmowały często prowadzonej w sposób nieformalny wymiany informacji i stanowisk dotyczących zagadnień ogólnych (jak np. informacji o przepisach prawa) lub dotyczących polityki w danej dziedzinie (np. co do kierunków prowadzonych działań administracji lub praktyk administracyjnych).

Niniejsza pozycja to nieodzowna pomoc dla praktyków, w szczególności sędziów sądów administracyjnych, referendarzy sądowych, radców prawnych, adwokatów, doradców podatkowych, urzędników państwowych oraz stron i innych uczestników postępowania administracyjnego. Stanowi ona również nieocenioną bazę wiedzy dla doktorantów, aplikantów zawodów prawniczych w trakcie odbywania aplikacji i tych, którzy przygotowują się do egzaminu końcowego, a także zainteresowanych tematem studentów.

Tematyka tomu powinna być szczególnie interesująca dla sędziów i radców prawnych zajmujących się prawem administracyjnym. Szczegółowe rozważania teoretyczne dotyczą bowiem istotnych praktycznie kwestii. Dzięki zaś autorytetowi Autorów pozwalają na znalezienie praktycznych argumentów na poparcie swoich racji.

Wybitny skład redakcyjny i autorski z udziałem przedstawicieli doktryny, ale przede wszystkim praktyki (część Autorów to sędziowie NSA) oraz bardzo liczne odwołania do orzecznictwa sądów administracyjnych i piśmiennictwa z prezentowanego zakresu gwarantują wysoki walor praktyczny prezentowanej publikacji.